Có hai hướng để cầu mong số lượng kỷ lục 24 nhà nước đang tranh nhau chiếc cúp Henri Delaunay tại giải Euro 2016 đang diễn ra ở Pháp.
Click để Xem euro 2016
Theo một số người, việc Liên đoàn bóng đá Châu âu (UEFA) về tổ chức Euro với gần phân nửa tổng số 55 quốc gia thành viên của họ là một động thái mượn hình thức bóng đá để mang mọi người lại gần nhau hơn, tổ chức thể thao và xây dựng hình ảnh nhà nước.

Mặt khác, những người hồ nghi hơn thì tranh cãi rằng quy mô kỷ lục của giải đấu thực ra bắt nguồn từ động cơ tài chính hơn là thể thao hay chính trị. Từ 4 nhà nước tham gia vòng đấu chung kết năm 1960, con số đã tăng đều lên 8 và sau đó tăng lên thành 16 nhà nước, tức thị sẽ có nhiều trận đấu hơn và nhiều hoạt động thương nghiệp hơn.

Việc đưa thêm 8 đội vào sẽ tăng lên thêm 20 trận nữa, chưa kể đến sẽ có thêm 8 nhóm người ngưỡng mộ khác, nhiều kênh truyền hình phát sóng hơn, và lĩnh vực thương mại cũng chịu tác động của kết quả các trận đấu. UEFA trông chờ sẽ mang lại 2,5 triệu lượng đứa ở 10 sân vận động khác nhau, trong đó 1,5 triệu người là du khách tới Pháp, tăng cao hơn 1 triệu người so với giải năm 2012 diễn ra tại Ba Lan và Ukraine. Cũng không bất ngờ gì nếu giải năm nay có doanh thu cao hơn 1,4 tỉ Euro của giải đấu trước.
(Nguồn: UEFA)
Cột màu xanh: Số khán giả cuốn được. Màu đỏ: doanh thu. (Nguồn: UEFA)
Kẻ thắng lợi không hưởng tất tật

Tổng giá trị giải thưởng cho giải đấu năm nay là 301 triệu Euro, tăng hơn rất nhiều so với 194 triệu Euro năm 2012. Đội thắng lợi chung kết sẽ được thưởng 27 triệu Euro, trong khi các nhà nước dự mang về ít nhất khoảng 8 triệu Euro.

Nhưng những giải thưởng này thật nhỏ bé nếu so sánh với các giải đấu nội địa hàng đầu Châu Âu. chả hạn như Aston Villa, dù đứng cuối bảng trong Giải trác tuyệt Anh năm nay nhưng cũng bỏ túi được hơn 80 triệu Euro tiền thưởng. Còn đội đã làm nên kỳ tích năm nay Leicester City cũng mang về hơn 100 triệu Euro.

Giải bóng đá siêu việt Anh dĩ nhiên là “quái vật” kiếm tiền lớn nhất, mang về 2,2 tỉ Euro một năm từ bản quyền phát sóng, trong khi bản quyền phát sóng của Euro ước lượng chỉ mang về khoảng 1 tỉ Euro, mặc dù vòng chung kết Euro thì mỗi trận mang về nhiều hơn, khoảng 20 triệu Euro so với 6 triệu Euro mỗi trận của giải siêu việt.

Nhưng xét về khía cạnh giải siêu việt Anh, UEFA cho rằng khi hoài bản quyền phát sóng mùa giải 2016-2017 tăng lên 3,3 tỉ Euro/năm, nó sẽ vượt qua bản quyền truyền thông của Giải bóng đá nhà nước (NFL), quê hương của bóng đá Mỹ. Điều này được kỳ vọng sẽ giúp thu nhập tài chính kết hợp của bóng đá Châu u vượt qua “tứ đại của Mỹ” đó là bóng bầu dục, bóng rổ, hockey trên băng và bóng chày.

Với bốn giải bóng đá cốt lõi, Liên đoàn Châu u UEFA đã mang về doanh thu khoảng 1,5 tỉ Euro từ bản quyền phát sóng và tài trợ trong mùa giải 2014-2015. World Cup 2014 tổ chức ở Brazil thậm chí còn hấp dẫn hơn, mang về 3,5 tỉ Euro từ bản quyền phát sóng và tài trợ (cộng thêm 465 triệu Euro riêng từ việc bán vé).
Năm chiếc vòng vàng

Ngoài Euro, chen chúc trong mùa giải bộn rộn kỳ này còn có thêm thế vận hội Olympic tại Rio (Brazil). Olympic được kỳ vọng tiếp cận rộng hơn với nhiều khán giả yêu thích nhiều môn thể thao khác nhau và rộng cả về địa lý. Như vậy Rio đang đại diện cho một giải đấu khác cũng mang về nhịp tài chính lớn. Không có số liệu thống kê riêng biệt về doanh thu kiếm được từ Thế vận hội tại London năm 2012, nhưng tổng cộng doanh thu cho sự kiện này và cả mùa thế vận hội tại Vancouver (Canada) năm 2010 là 13,2 tỉ Euro.

Nếu so sánh sự kiện bóng đá tại Châu Âu với giải Olympic thế giới nhiều môn, thì chỉ có một điểm tương đồng hợp lý, đó là số tiền đầu tư cơ sở hạ tầng tại giang san tổ chức sẽ rất khác nhau. Pháp đã nâng cấp các sân vận động để có thể dùng cho các đội bóng trong nhiều năm nữa. Brazil thì trái lại, họ đang xem xét từng hạng mục để cắt giảm phí tổn. Ngân sách đầu tư cho thế vận hội Olympic thì lớn hơn rất nhiều lần so với giả đấu Euro 2016, khoảng 9 tỉ Euro.

Kinh tế Brazil phát triển mạnh vào 2009 khi họ giành được quyền đăng cai Olympic tại Rio và các chính trị gia cũng được tha cho câu hỏi liệu “chiến thắng” có phải là từ mô tả đúng, đặc biệt là các vấn đề nảy sinh sau World Cup Brazil 2014. Ngoài các dự án cơ sở hạ tầng khổng lồ, còn có nhiều lo ngại về mối đe doạ của khủng bố và các thách thức về việc kiểm soát virus Zika và các phản ứng từ dư luận.

Giải bóng đá Euro 2016 cũng có nhiều thử thách riêng về an ninh, nhất là sau ba vụ khủng bố lớn tại Pháp và Bỉ. UEFA hiện không có người lãnh đạo sau khi ông Michael Platini từ nhiệm vào tháng trước vì đã nhận các khoản chi trả không hợp pháp từ cựu chủ toạ FIFA ông Sepp Blatter. Nhưng điều đó không có nghĩa Euro là chén thuốc độc theo kiểu quan điểm mà thỉnh thoảng người ta nhòm về thế vận hội Olympic.

Bóng đá trở thành môn thể thao toàn cầu trong những năm gần đây. Euro 2016 có thể không phải là giải đấu lớn nhất xét về góc cạnh tài chính, nhưng nó ngày một lớn về quy mô. Nó đem lại tên tuổi toàn cầu cho cá nhân cầu thủ và cả câu lạc bộ họ đại diện. Liệu hành động của họ trên sân cỏ có đáp ứng được kỳ vọng của đám đông phấn khích hay không, dĩ nhiên, chúng ta chỉ biết khi thực sự bật TV lên xem.